W ostatnich latach coraz więcej ludzi cierpi z powodu ataków paniki czy fobii. Coraz częściej się zdarza również, że stany te pozornie są niczym nie uzasadnione. Różnego rodzaju obawy czy też uczucie lęku mogą wynikać z przebytych traum oraz przeszłych negatywnych doświadczeń. Wśród powodów możemy także wymienić zaniżoną samoocenę. Objawiać się to może lękiem przed byciem ocenianym przez ludzi, a także brakiem akceptacji ze strony innych osób, szczególnie tych najbliższych.
Lęk a strach
Omawiając zagadnienia dotyczące tematu, jak radzić sobie z lękiem, warto przyjrzeć się różnicy między strachem a lękiem. Terminy te bardzo często są ze sobą utożsamiane. Pomimo tego, że oba pojęcia dotyczą sfery psychicznej naszego życia, różni je przyczyna powstania. Możemy stwierdzić, że strach jest dla nas uczuciem naturalnym, które warunkuje nasze przetrwanie. Jest sygnałem ostrzegawczym, powstającym w chwilach realnego zagrożenia naszego życia. Pojawienie się uczucia strachu w sytuacjach prawdziwego niebezpieczeństwa jest o tyle istotne, że uruchamia ono w naszym ciele szereg biochemicznych reakcji. W wyniku tych reakcji nasz organizm wydziela substancje, które umożliwiają nam pełną gotowość do trybu tak zwanej „walki lub ucieczki”, czyli naturalnej reakcji organizmu, która umożliwia przetrwania. Uruchomienie tej reakcji powoduje między innymi zwiększony dopływ krwi do mięśni, wzrost poziomu adrenaliny, szybsze bicie serca, zwiększone ciśnienie krwi – wszystko po to, by umożliwić nam podjęcie walki lub ucieczki, ochraniając nas tym samym przed realnym niebezpieczeństwem. Element strachu pełni w naszym życiu zatem funkcję ochronną. Jest niezbędny dla naszego przetrwania. Z tego powodu nie musimy poznawać metod radzenia sobie ze strachem. Użyteczna natomiast będzie dla nas znajomość, jak radzić sobie z lękiem, ponieważ lęk, w odróżnieniu od strachu, nie jest powodowany realnym zagrożeniem. Lęk wywoływany jest wyobrażeniem powstałym przeważnie w wyniku naszych przeszłych doświadczeń i przeżyć. Lęk ma zatem charakter subiektywny, przez co istotnie różni się od strachu. Stanowi on jedynie projekcję umysłu dotyczącą ewentualnej możliwości pojawienia się danego niebezpieczeństwa.
Fobie
Fobia rozwija się, gdy ktoś odczuwa nierealistyczny lub przesadny lęk wokół określonego przedmiotu lub sytuacji. Jeśli ten obiekt lub sytuacja stanowią powszechny element życia codziennego, wówczas fobia może ograniczać jakość życia danej osoby, powodując permanentne uczucie niepokoju i powstrzymując jej aktywność. Szereg fobii istniejących w naszej podświadomości to reakcje wyuczone. Z tego względu są one szczególnie podatne na działanie terapii hipnozą, która może niezwykle skutecznie pomóc oduczyć się reakcji jaką jest lek, złagodzić reagowanie lękiem na różne sytuacje i przedmioty, zmniejszyć związany z nimi lęk aż do chwili uodpornienia się.
Zrozumienie fobii
Fobia to typ zaburzenia lękowego. Objawy fobii często są odczuwane po wejściu w kontakt z przedmiotem fobii. U niektórych osób jednak mogą także pojawić się po prostu na myśl o tym obiekcie. Kiedy człowiek natknie się na źródło towarzyszącej mu fobii, poczuje się niezmiernie przestraszony, niespokojny i zdenerwowany. Może jednak odczuwać także fizyczne objawy lęku w ciele, takie jak:
- pocenie się,
- zawroty głowy,
- szybkie bicie serca (a nawet kołatanie serca),
- drżenie,
- mdłości,
- rozstrój żołądka.
Jeśli źródło fobii stanowi coś, z czym dana osoba nie styka się zbyt często, fobia wówczas może nie stanowić utrudnienia w życiu codziennym. Jeśli jednak obiekt fobii jest czymś, z czym spotykamy się każdego dnia, wtedy fobia ma zdecydowanie większy wpływ na nasze codzienne funkcjonowanie.
Rodzaje fobii
Jedne z najczęściej pojawiających się fobii to:
- arachnofobia – lęk przed pająkami;
- agorafobia – lęk przed opuszczeniem pomieszczenia, przebywaniem w otwartej przestrzeni, miejscami publicznymi oraz tłumem;
- agliofobia – lęk przed bólem;
- emetofobia – lęk przed wymiotowaniem lub przebywaniem w otoczeniu osób, które wymiotują;
- dentofobia – lęk przed wizytą u dentysty;
- klaustrofobia – lęk przed niskimi, małymi, wąskimi, ciasnymi i zamkniętymi pomieszczeniami;
- ofidiofobia – lęk przed wężami;
- kynofobia – lęk przed psami;
- socjofobia (zwana również fobią socjalną, fobią społeczną, nerwicą społeczną, lękiem społecznym) – lęk przed różnego rodzaju ekspozycjami społecznymi.
Co powoduje fobie?
Podobnie jak w przypadku wielu dolegliwości towarzyszących funkcjonowaniu umysłu, fobie bardzo rzadko mają tylko jedną przyczynę. Najczęściej wiele czynników wpływa na obecność fobii w naszym życiu. Fobia może być wynikiem konkretnego zdarzenia lub traumy. Przykładem może być osoba, która doświadczyła dużej ilości turbulencji podczas lotu samolotem – w wyniku przeżytego traumatycznego doświadczenia u takiej osoby mógł się rozwinąć lęk przed lataniem. Fobia może być również wyuczoną reakcją przejętą od innej osoby. Przykładem może być dziecko, które widząc matkę krzyczącą na widok pająka, zachowa się w podobnej sytuacji tak samo, będąc nauczonym i przekonanym, że jest to właściwa reakcja. Niektóre badania dowodzą także, że inną możliwą przyczyną fobii jest czynnik genetyczny. Możliwe jest, że niektóre osoby po prostu urodziły się z tendencją do odczuwania niepokoju. Ponadto, istnieją również schorzenia i dolegliwości psychiczne, takie jak długotrwały stres czy depresja, które także mogą stanowić przyczynę rozwoju fobii. Niezależnie od rodzaju przyczyn, istotne jest, by mieć świadomość, że fobie można leczyć. Co więcej, ta pomoc jest dostępna. Jeśli czujesz, że fobia z która się zmagasz Cię powstrzymuje lub w dotkliwy sposób ogranicza i ingeruje w Twoje życie, rozważ poszukanie wsparcia. Dla wielu osób bardzo efektywnym narzędziem w uporaniu się z fobią okazuje się hipnoza.
Hipnoterapia na fobie
Fobie działają na poziomie naszej podświadomości. Z tego względu niezależnie od tego, jak często mówimy sobie, że dana sytuacja lub dany przedmiot nie zagrażają naszemu życiu, nasz umysł jak również nasze ciało wciąż reagują lękiem. Celem terapii hipnozą jest komunikacja z podświadomością, prowadząca do zmiany sposobu odczuwania fobii oraz reagowania na dany obiekt lub sytuację. Podczas sesji hipnozy klient zostaje wprowadzony w stan relaksu hipnotycznego. Terapeuta indukuje stan transu hipnotycznego, podczas którego klient cały czas posiada kontrolę. Stan ten daje możliwość dotarcia do źródła fobii i przypomnienia sobie wydarzenia, które ją wywołało. Następnie hipnoterapeuta stosując odpowiednie techniki i narzędzia dokonuje zmiany reakcji klienta. Często wymaga to delikatnej i stopniowej konfrontacji z fobią w trakcie przebywania w stanie wyciszenia. Trudno jest jednoznacznie określić ilość sesji potrzebnych do wyleczenia fobii. Zależy to najczęściej od stopnia nasilenia fobii, podatności danej osoby na sugestie hipnotyczne oraz jej predyspozycji. Wielu hipnoterapeutów zaleca także stosowanie technik relaksacyjnych i autohipnozy, by ich klienci mogli samemu kontynuować pracę i efektywnie zarządzać swoim lękiem na dłuższą metę.